Kategori:
İstiyorum ki %100 Türklere özel, Türk diline, coğrafyasına, kültürüne özel bir sosyal ağ sitemiz olsun. Ruslar ve Çinliler yaptığını bizde yapalım.

Sosyal ağ sitesinde olması gereken en önemli özellik üye sayısıdır. Arkadaş veya aile çevrende kullanım oranıdır. Ve hemen ardından özelliği, işlevselliği gelir. Ülkemizin ilk sosyal ağ sitesi sanırım Siberalem oluyor. O zamanlar kız internetten tavlanır mantığı yüzünden siberalemin yaptığı iş çok tuttu ve Türk internet kullanıcıları arasında sosyal ağ mantığı bunun üzerine kuruldu. Peşpeşe rakipleri açıldı. Bu rakipler arasında en farklı işlevselliği Yonja.com sunmuştu. Kendine sürekli yeni özellikler eklemeye çabalaması onu diğer sitelerden ayırdı ve kısa sürede 500Bin üyeye ulaşarak zamanının Türkiye rekorlarını kırmıştı. Hatta o kadar popülerdiki online alışveriş sitesi olan yonjashop'u kurmuştu.

Fakat ana fikir olarak hep kız tavlama üzerine kurulu olması, daha doğrusu sosyal ağ sitelerimiz bu fikir üzerine kurulu olup, fikirlerini genişletmemeleri onların sonunu getirdi. Peşine Facebook'un Rusya ve Çin dışında tüm neredeyse tüm dünyayı ele geçirmesi karşısında maalesef bizde susup ona uyduk.

İsterdim ki Facebook yerine Rus'ların Odnoklassniki.com (ok.ru) ile VK.com ile yaptığını, Çin'lilerin Weibo, Tencent, Qzone ile yaptığını biz kendi ülkemizde yapalım. Yapalım çünkü dilimiz tüm dünya dillerinden zıt bir düzende olduğu gibi mantık yapımızla zevklerimizde neredeyse tüm dünya halklarına zıt. Üstelik sadece Türkiye değil Türkmenistan, Kazakistan, Azerbaycan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Avrupa, Rusya Türkleri gibi Resmi 200 milyon, gayri resmi 350 milyon'a varan Türk nüfusuna hitap edebilsin.

Aslında hem nüfus olarak hem de meraktan oluşan potansiyel olarak yeterince nüfus ve arzumuz var ama girişimlerimiz yanlış. Örneğin; bir çok sosyal ağ denemesi yapılıyor ama bunlar hem bize hitap etmiyor hemde kültürümüze uygun değil. Yapacağımız sosyal ağ sitesi taklit olmaktan ziyade kendine özel yazılımı olmalı. Bize gerçek değerlerimiz hatırlatmalı, öğretmeli, teşvik etmeli. Dürtmek yerine Osmanlı Tokadı patlatmalı, arkadaşları Türk kahvesi içmeye davet etmeli, Kıraathane sohbetleri yaptırmalı, akrabalarımızın elini öptürmeye götürmeli. Bize zaten hali hazırda yapanların yaptığını aynen yapmamalı. Çünkü bi tane varken ikincisine ne gerek var kuralı her zaman kazanır.

%100 Türk sosyal ağ sitesi

Bazı sosyal ağ denemeleri yapanlarımız oluyor. Mesela;


  • Quup.com, yaptıkları şey şu Friendfeed.com’un kopyası ile yayına başlayıp insanlara %100 Türk sosyal sitesitesiyiz, hadi buyrun gelin demek. Yani o kadar hazır davranmışlarki yazılımın İngilizce olan yerlerini Türkçe'ye çevirmemişler bile. Duyduğum kadarıyla piyasaya tamamen baştan Türk yazılımcılar tarafından yazıldığını yaymışlar ama yazılım Sharetronix sosyal paylaşım script'inin hık demiş burnundan düşmüş. İsimlerinin özeti "Quick Update" Hızlı Güncelleme. Bir dönem üye olup kullanmaya çalıştım. Aslında mobil yazılım vs. piyasa da bu işi en çok onlar yapmaya çalışıyor. Sitenin sahibi ve yazılımcısı sıkı arkadaşlar. Sitede aktif durumdalar ve hemen hemen her an online durumdalar. Üyeleriyle kızgın tartışmalara bile giriyorlar. Kesin bir bilgi değil ama sanırım başkasının profiline girip kullanabiliyorlar. Çünkü bir dönem orayı aktif kullanmayı denedim. Quup profilim quup.com/ikoc 'tu. quup.com/isa profiline baktım, üye olduğundan beri bir mesaj atıp gitmiş ve üzerinden 2 seneye yakın siteye gelmemiş görünüyordu, o zamandan beri başka mesaj atmadığından hesabı kullanmak istemiyorsan bana verirmisin diye mesaj attım kendisine, bir kaç ay hiç cevap verdi. Daha sonra forum yazılımcısına mesaj attım bu arkadaş sanırım hesabı kullanmıyor, bende aktif olarak kullanmak istiyorum, kendisine ulaşıp mesaj atsan o hesabı bana verseniz diye. Dememin üzerinden bir kaç dakika geçtikten sonra o hesap bana mesaj attı ve isa ben bu hesabı kullanıcam dedi gitti. Yani durum beni işgillendirdi. Doğru yada yanlış. Neyse daha sonra başka bir konuda site sahibiyle siyasi tartışmaya girdik, buda beni siteden soğuttu. Orada 3 seneye yakın kullandığım hesabımı sildim. Bir site sahibi üyeleriyle böyle tartışmalara girmesi abes.

  • Duube.com, quup friendfeed'i taklit etmiş sanırım bu da quup'u. Logosunda quup simgesi var. Kurucuları farklı görünüyor. Amaçları Türkiye'nin sosyal hizmetlerinin yanı sıra dosya paylaşım bulut servisi olmak. Kosgeb'den projesini onaylatıp kredi almış ve bir üniversitenin teknokentinde çalışıyor. Üye olmak için sms onayını şart koşuyor. Bu şartı kaldırmazsa başarılı olması imkansız gibi birşey. Telefon numaramı vermek istemediğim için üye oludp denemedim.

  • freelyshout.com (ozgurcehaykir.com), ziyaretçisini her geçen gün artırıyor ama Türkçe ismi varken ingilizcesine odaklanması garip. Site twitter tarzı ile hizmet veriyor ama farkı 140 karakter sınırı olmadan.

  • curbaa.com, Siteye giriş yapmak için internet explorere ve firefox kullanamıyorsunuz, başka bir tarayıcı kullanın diyorlar, daha ilk dakika da buldukları gol ofsayt yani. Tasarımıda aynı mergeen gibi twitter-facebook karışımı hazır bir yazılıma benziyor.

  • peplr.com, Twitter alternatifi olmak adıyla Türk tasarımcılar tarafından açılmış, tasarım açısından özgün, taklit değil kendileri yazmış gibi görünüyor ama dili İngilizce.

  • friendplans.com, zamanlama yaparak paylaşım yapıyormuşsun. arkadaşlarınla arandaki ilişkiye göre puan alıyormuşsun. Şu anda atıl durumda duruyor.

  • mergeen.com, Twitter-Facebook karışımı gibi duruyor. Bir miktar rağbet görüyor ama ismi bana kötü geldi. Çünkü ateistik bir isme sahip. Türk mitolojisinde mergen isimli bir tanrının adı falanmış. Böyle şeyler Müslüman Türk'e aykırı. Tasarımı Twitter'in 2007ledeki hali gibi. Ama yazılım ya baştan yazılmış ya da var olan bir yazılım kendi yazılımcıları tarafından geliştiripmiş.

  • socitive.com, hiç ekran görüntüsü paylaşmıyor. Ana ekranının tasarımı freelyshout.com'a çok benziyor. Üye olmak için gmailin millete alıştırdığı davetiye mantığını yapmışlar. Üye olanlar 15 arkadaşa kadar başkasını davet ediyorlarmış.

  • esosyal.com, Daha önceden farklı isimlerde iş yapmayı denemiş ve en son esosyal.com adını alarak yoluna kararla devam ediyorlar. Kullanım açısından çok ciddi manada olmasada şu anki listede ilk 5'e girer. Sebebi ise gördüğüm kadarıyla ne kadar magazin ünlüsü varsa hepsine birer hesap açıp gerçek manada kullandıkları instagram, twitter gibi sosyal hesaplarında paylaşılanları site yönetimi tarafından bu sahte hesaplara bağlamışlar. Site büyük oranda magazin dünyasına benziyor ve botlar tarafından yapılan oto paylaşımlar yüzünden robot çöplüğünü andırıyor.

  • takiplen.com, Proje 3 sene önce geniş bir basın duruyusu ile başladı. Sharetronix hazır sosyal ağ scripti üzerinde yapılan düzenleme ile yayına yapmakta. Düşüncelerini hoş gördüm, hatta hasta olanlara ilaç saatlerini hatırlatıcı bir ceptelefonu uygulamaları bile var. Ama işi yapan firma sosyal ağ noktasında sanırım vasat durumdalar.

  • birgo.mynet.com, Türkiye'nin bir zamanlar tek sitesi olan Mynet aynı Google gibi sürekli sosyal ağlar deniyor ama bir türlü tutturamıyor. Birgo'da bunlardan birisi. Yazılım açısından en azından kendi yazılımları.

  • hocam.com, Türkiye'nin üniversiteler arası sosyal platformu. Sadece Üniversite üyeleri üye olabiliyor ama şöyle bir durumda var. Eğer aktif bir üniversite mailine sahip değilsen TC numaranla üye olmaya izin veriyor fakat maksimum 25 yaşındakileri kabul ediyor. Tabi gene üniversiteli olmak şartıyla. Hocam.com sanırım Türkiye'de sosyal ağ alanın da amacına ulaşan tek platform diyebiliriz. Yaklaşık 9 yıllık bir geçmişi var.

  • ahsar.com, şu ana kadar Türk fikrine en yatkın sosyal ağ sitemiz bunu gördüm. Üstelik kurulması bir kaç ay olmasına rağmen şu anda ciddi bir üye rakamına ulaşmış. Adı Osmanlıca da "çok kısa, muhtasar, özet" anlamlarına gelmekteymiş. Amacı Türkiye'nin Twitter'ı olmak. Yalnız uygulama ve tasarım noktasın da şu hatası var tasarımı birebir Twitter'dan kopya ve tasarım hataları içinde yüzüyor. Fakat avantajlı olduğu bir nokta var, ciddi manada reklam yapmakta ayrıca bazı kuruluş ve çevreler tarafından desteklenmekte. Eğer tasarımını Türkiye'ye özgü, taklit olmayan (özelliklerde esinlenme elbet olabilir) hale getirir ve şuandaki çarpık sorunlarını düzeltirse çok iyi derecede kullanılır. Bende hazırda bulunsun diye Ahsar profilimi oluşturdum, bekliyorum.

  • kusfisiltisi.com, Kuş Fısıltısı logosu ve fikri ile bir yerli Twitter olmaya adaylar, fakat tasarımsal açıdan Facebook'u ilham almış, kullanım açısından da Twitter'ı. İkisinin karışımı bir site olmuş. Yani bu iki sitede eksiklikler olduğunu, keş twitter da facebooktaki şu özellik olsaydı diyenler yada tam tersi şeklindekilerin isteklerini sanki tek bir sosyal ağda toplamış. Bu tabiki bir artı olmuş. Paylaşımlar da Twitter'daki gibi karakter kısıtlaması yok, paylaımlara fotoğraf ve video eklenebiliyor. Yalnız beğendiğim özelliklerinden biriside ne dinliyorsun kısmı. Kullanıcı kitlelerini incelediğim kadarıyla genç kesimin ağırlıkla kullandığı görülüyor. Umarım diğer kesimlerden de kullanıcıyı tez zamanda toplarlar. Eksiklik olarak ise gizlilik ayarları biraz geliştirilmeli. Misal kişilerin oturduğu yer bilgilerini gizlilik ayarlarından gizleyemiyoruz, yani profilimizi arkadaşlarımız dışındakilere tamamen gizliyoruz yada tüm bilgilerimizi herkes görebiliyor.



Yani şurada 13 tane Türkiye'nin yeni sosyal ağı olmayı hedefleyen siteyi inceledik ve 2 tanesi dışında hepsi başkalarının yazıp hazırladığı sosyal paylaşım yazılımını alıp sağını solunu Türkçe yapıp biraz da görüntüsüyle oynadıkları görülüyor. En önemlisi ise sadece 4 tanesi Türkçe sayılabilecek isme sahip, diğerleri tamamen İngilizce isme sahipler. Tamam sitelerin büyük kısmı senin, benim gibiler tarafından kurulmuş olabilir ama neden hep yaptım olduya gidiyorlar, özgün olmaya çalışmıyorlar, bizden birşeyler katmaya çalışmıyorlar. Böyle yapacaklarsa hiç yapmamaları daha iyi olur, sadece Facebook-Twitter yerine kendi yazılımız olsa da keyifle kullansak diyenleri bezdirip, bu işi facebook ve twitterdan başka kimse yapamaz demelerine sebep oluyorlar.

Şimdi Rusların Odnoklassniki isimli bir sosyal ağı çok orjinal mesela. Tam adamların kültürüne hitap ediyor. Bir Rus'un arayıpta lazım olan hemen herşeyini yapmışlar sitede. Hem ailelere hitap ediyor hem gençlere. Çok değişik bir sosyal ağ. Bu sebeple Rusya'da Vkontakte (vk.com)'nin daha çok üyesi olmasına rağmen en aktif kullanılan sosyal ağ Odnoklassniki.com kısaca ok.ru'dur. Çünkü adamlar VK ile global çapta sosyal ağ olmayı Odnoklassniki ile de sadece Rusya'nın sosyal ağı olmayı hedeflemişler. Çok da iyi başarmışlar. Keşke Türkçe dil desteği olsada ben de kullansam diyorsun ama sadece hedefledikleri ülkerlerin daha doğrusu eski sömürüsü olan Türki devletler ile bazı Romanya, Gürcistan, Ukrayna, Ermenistan gibi ülkelere hizmet veriyor. Kısaca kontrol altına almak istediği, kendisinden kopmasını istemediği ülkelere hizmet veriyor.

Çinliler mesela Weibo'ları var Twitter gibi ama tamamen kendi yazılımları ve aslında Twitter'dan daha gelişmiş, Twitter kullanıcılarına iyice tanıtıp sorsan o mu? bu mu? diye inanıyorum Weibo diyeceklerdir. Bir Çinli için en önemli iletişim kaynağı haline gelmiş. Yine Tencent QQ var o da Weibo'nun rakibi. Sonra yine QQ'nun çıkardığı Qzone var 650 milyon üyeli sosyal ağ sitesi haline gelmiş.

İki ülkeninin sitelerinde gördüğüm kadarıyla kısmi olarak devlet desteği almışlar, belki bazı şeylerine de müdehale ediyor olabilir ama etmeside gerekli, çünkü orada o kadar insan var, bazen aşayiş için, düzen için, halkı koruyup kollamak için gerekli. Bizde devlet destek verse ya yandaş derler yada özgürlüğe müdehale derler. Yani suç çıkarmak istemeyen bir insan polisten devletten korkmaz, ama korkuyorsa elbet birşeylerden kaçmak içindir, bahaneside daima hazır "Özgürlüğümüzü kısıtlıyorlar".

Türkiye'de hiç mi sosyal ağ çıkmaz?



Çıkar tabiki ama başta da belirttiğim gibi öncelikle üye sayısı lazım, herkes orada olacak ki olmayanlar da orada olmak istesin. 2. gerçek mana da kolay benimsenecek Türkçe isim, örneğin Mavi çok benimsenmiş bir isimdir, gene oralet, bim (birleşik mağazalar), paşabahçe (bir semt adı), sahibinden, rodi (Ramazan Oğulları Dikiş ve imalat). Yani isim için illa ingilizce lazım değil, Türkçe isimle de çok kolay yapılabilir. 3. olması lazım olan şey geçmiş tecrübe ile olaydan anlamak.

Bakın sahibinden.com, arabam.com, izlesene.com, hepsiburada.com, eksisozluk.com, kariyer.net, yemeksepeti.com, ciceksepeti.com, tamindir.com, sinemalar.com, isimtescil.net, kadinlarkulubu.com ve dahası. Bunlar Türkiye'nin ilk 150 sitesine giren siteler. Hepsi Türkçe isimde hepside benimsendi. Yani Türkçe ismi kullanıcıya benimsetirsen daha sağlam bağlanıyorlar, projeyi benimsetirsen vazgeçemiyorlar.

Mesela bu işi yapar diye düşündüğüm sitelerde var. Örneğin meşhur dönemlerindeki adıyla forumtr, şimdiki adıyla frmtr.com. Sitenin 4 Buçuk milyon üyesi var ve tamamı sosyal ağ kullanmaya yatkın insanlar. Forumtr bir Türk sosyal ağ sitesi açmış olsaydı eminim çok rağbet görürdü ve onlar bu işten bir miktar anladıkları için sektörün ülkece ihtiyacı olan şeyi hissedip yapabilirler, kendilerini sürekli Türk kültürünün ihtiyacına özel sosyal ağ çerçevesinde sürekli geliştirebilirler.

Bir diğeri Yonja. İsmi Yonca'dan geliyor, söylenişi hem hoş hem de akılda kalıcı, geçmiş dönemde ciddi manada kullacı kitlesi vardı. Zamanının en çok kullanılan Türk web sitelerindendi. 500 Bin gibi o zamanlar için çok büyük sayılacak üyeye sahiplerdi. İşleri arkadaşlık sitesiydi ama birazcıkta diğer arkadaşlık sitelerinden ayıran yönü vardı, sosyal arkadaşlık sitesine çok benziyordu, örneğin Hi5 gibi. Bu yüzden onlarda hem isim var hem geçmiş deneyim, hemde yönlendirilebilecek çok sayıda üye kaydı var.

Bir diğer site Mynet. Biri bu adamlara yardım etsin, çünkü sanki kafalarına taş düşmüş gibiler. Bir zamanlar internetin tek hakimiyken şimdi hiçbirşeyden anlamayan bir site gibi davranıyorlar. Açtıkları hizmetleri açtıktan sonra neredeyse hiç geliştirmeden öylece bırakıp çöp haline gelmesini sağlıyorlar. Vidivodo'yu aldılar, site popülerken sayelerinde popülaritesini kaybetti, adamlar ayrıldı sonra. Mail hizmetleri hala mailleri alamıyor, tekrar tekrar mail attırmak zorunda kalıyorsun, beyazperde'yi aldılar beceremeyip hem sitenin değerini düşürdüler hem anlaşmayı bozdular. Mysite diye çok tutan ücretsiz website hizmetleri vardı, açtıkları gibi hiç geliştirmeden bıraktılar site kapandı gitti. Şu anda gördüğüm üzere tutturabildikleri tek şey magazin haberciliği ile oyun sayfaları. Ama halen geçmişte Türkiye'nin en çok tercih edilen sitesi ve halen ciddi bir potansiyeli var. Böyle bir proje yapsalar cidden dikkate alıp kullanmak isteyen çok kişi çıkar.

Tek yapmaları gereken bu kurallara uyup biraz reklam etmek, gerisi İnşallah gelecektir.